Mỹ và Trung Cộng Vừa Đối Thoại Vừa Xung Đột
Vi Anh
Tin VOA của Mỹ ngày 22/12/2023. Hai nước Mỹ và Trung Cộng khôi phục đối thoại quân sự. Nhưng Đài Loan, Biển Đông, Đất Hiếm vẫn là những mối nguy tiềm ẩn.
Cuộc họp qua đường truyền video giữa Tướng Không quân Hoa Kỳ Charles Q. Brown, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, và Tướng Liu Zhenli (Lưu Chấn Lập) của Giải phóng quân Nhân dân diễn ra sau một tháng kể từ khi Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden và nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình đồng ý nối lại liên lạc quân sự giữa hai quân đội khi hai ông hội đàm ở San Francisco.
Các nhà phân tích của Trung Quốc và châu Á cho rằng việc Trung Quốc và Mỹ nối lại đối thoại quân sự có thể giúp giảm bớt căng thẳng phần nào, nhưng những khác biệt cơ bản về Đài Loan và Biển Đông , đất hiếm đơn độc của Trung Cộng vẫn là những nguy cơ tiềm ẩn có thể dẫn đến xung đột.
Cuộc điện đàm hôm thứ Năm 21/12 là lần đầu tiên quân đội hai nước liên lạc ở cấp cao này kể từ khi liên lạc bị cắt đứt sau chuyến thăm Đài Loan vào tháng 8/2022 của Chủ tịch Hạ viện Mỹ khi đó là bà Nancy Pelosi.
Bộ Quốc phòng Trung Quốc công bố, hai lĩnh vực chính được phía Trung Quốc nhấn mạnh trong cuộc họp qua đường truyền video là Đài Loan và Biển Đông.Về Đài Loan, ông Liu nói rằng Bắc Kinh “không chấp nhận bất cứ sự can thiệp nào từ bên ngoài” và sẽ “kiên quyết bảo vệ” chủ quyền quốc gia.
Mới đây nhân sinh nhật thứ 130 của Mao Trạch Đông, chủ tịch Trung Cộng Tập Cận Bình ngày 26/12/2023 đã nhắc lại rằng “Trung Quốc chắc chắn sẽ thống nhất Đài Loan”. Theo giới quan sát, đây lại là một thông điệp cứng rắn gửi đến Mỹ, nước thường xuyên khẳng định sẽ bảo vệ Đài Loan.
Hoa Kỳ là nước cung cấp vũ khí và ủng hộ về mặt quốc tế quan trọng nhất cho Đài Loan mặc dù Washington không chính thức công nhận chính phủ của Đài Loan mà chỉ duy trì quan hệ chính thức với Bắc Kinh.
Và gần đây, Trung Cộng và Philippines cũng tăng cường độ đấu khẩu về các yêu sách lãnh thổ ở Biển Đông. Ngoại trưởng Trung Quốc Wang Yi (Vương Nghị) cảnh báo Philippines chớ có cấu kết với các thế lực bên ngoài “có mục đích xấu” – là những lời lẽ ám chỉ Mỹ.
Trong cuộc họp qua video, ông Liu nói với ông Brown rằng Hoa Kỳ cần phải tôn trọng chủ quyền lãnh thổ cũng như các quyền và lợi ích hàng hải của Trung Quốc ở Biển Đông, đồng thời thực hiện các hành động cụ thể để bảo vệ hòa bình và ổn định trong khu vực cũng như sự lành mạnh chung của quan hệ Trung-Mỹ.
Còn Washington nói rằng quân đội Trung Quốc đã có hành vi ngày càng khiêu khích và nguy hiểm, bao gồm hơn 180 lần nghênh chặn máy bay Mỹ trong không phận quốc tế, theo bản báo cáo mới nhất của Lầu Năm Góc về sức mạnh quân sự Trung Quốc.
Đài VOA ngày 29/12/2023 phân tích, Quan hệ Mỹ-Trung sẽ có nhiều biến động hơn trong năm 2024.Trung Quốc và Mỹ sắp kết thúc một năm trong tình trạng ‘bằng mặt không bằng lòng.’
Các cuộc bầu cử trên hòn đảo Đài Loan mà Trung Quốc coi là lãnh thổ của mình trước đây đã làm căng thẳng leo thang.
Ông Tập Cận Bình, với hy vọng tránh xung đột, sẽ tiết chế phản ứng quân sự của Trung Quốc nếu ông Lại thắng cử. Nhưng Đài Loan đang cảnh giác cao độ trước các hoạt động của Trung Quốc, cả quân sự và chính trị, trước cuộc bầu cử.
Cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ năm 2024 có thể còn có nhiều hệ lụy hơn nữa. Ngoại trừ những bất ngờ vào phút chót, cuộc bầu cử nhiều khả năng sẽ là cuộc tái đấu giữa đương kim Tổng thống Joe Biden và cựu Tổng thống Donald Trump.
Ông Tập tập trung hơn vào một câu hỏi: Liệu ông Trump có trở lại nắm quyền không? Việc ông Trump trở lại sẽ là cơn ác mộng tồi tệ nhất của họ.”
Một đòn bẩy mà Bắc Kinh có là vị thế thống trị của mình với tư cách là nhà cung cấp kim loại đất hiếm cần thiết cho sản xuất chip. Vào tháng 7, Trung Quốc đã công bố hạn chế xuất khẩu một số sản phẩm gallium và germanium – xuất khẩu đã giảm mạnh kể từ đó.
. Chính quyền Biden đã thành lập một đội đặc nhiệm vào năm 2023 để chống lại những nỗ lực chiếm đoạt trái phép công nghệ nhạy cảm của Hoa Kỳ.
Ngày 21/12/2023, bộ Thương Mại Trung Quốc thông báo « cấm xuất cảng công nghệ khai thác, chiết xuất » một số kim loại hiếm.
Từ 2020, bộ Quốc Phòng Mỹ đã can thiệp để phát triển công nghệ đất hiếm trên lãnh thổ Hoa Kỳ. đề phòng Bắc Kinh cắt nguồn cung cấp nguyên liệu của thế kỷ 21. Không chỉ có Hoa Kỳ, mà cả Úc, Canada và nhất là Liên Âu đều đã bắt đầu khởi động lại ngành công nghiệp khai thác khoáng sản và càng lúc càng tìm cách thoát Trung , tránh để chuỗi cung ứng bị gián đoạn nếu như Bắc Kinh khóa van đất hiếm. Hoa Kỳ đã đột ngột chú ý đến công nghệ đất hiếm của Việt Nam.
Trước mắt, Bắc Kinh vẫn đang cầm dao đằng chuôi và mỗi quyết định từ phía nhà máy sản xuất nguyên liệu của thế kỷ 21 này đều là một thách thức đặt ra cho các tập đoàn high-tech Âu Mỹ, thậm chí đó là một thách thức cả về an ninh quốc gia. . Vi Anh / (nguồn RFI, VOA, Reuters)
