Trần Củng Sơn
Lâu lắm tại Quận Cam, thủ phủ tị nạn người Việt Nam hải ngoại có một tang lễ đặc biệt với mấy trăm người đến dự gồm giới cầm bút, truyền thông, văn thi sĩ, nhạc sĩ, hoạt động cộng đồng, để tưởng nhớ, tôn vinh và tiễn đưa nhà giáo- nhà văn Doãn Quốc Sỹ vừa qua đời ngày 14-10-2025 tại Quận Cam, California, hưởng đại thọ 103 tuổi.
Buổi lễ diễn ra vào sáng Chủ Nhật 01-11-2025, tại Vãng Sanh Đường của chùa Bảo Quang trên đường New Hope, thành phố Garden Grove.
Trong số những người bày tỏ cảm tưởng có giáo sư Trần Huy Bích từng là môn sinh ôn lại kỷ niệm với nhà giáo DQS, bình luận gia Đỗ Quí Toàn so sánh câu hay nói của nhà văn Doãn Quốc Sỹ trong lúc trò chuyện “ Thế Đấy “ giống như chữ Như trong Phật Giáo, nhà văn Cung Tích Biền ca ngợi sự đóng góp của DQS trong dòng văn chương của Miền Nam Tự Do , nhà báo Nguyễn Văn Khanh từng học trường Sư Phạm Sài Gòn tưởng nhớ Thầy DQS, một nhóm đại diện Sinh viên Đại học Vạn Hạnh tôn vinh ông, tài tử Kiều Chinh tỏ lòng ngưỡng mộ DQS, nhà báo Đinh Quang Anh Thái kể lại sự kính mến của một số đồng hương gặp gỡ ngoài phố dành cho DQS… Sau cùng là các con của người quá cố lên bày tỏ lòng biết ơn mọi người đến dự.
Mọi người xếp hàng dài để thắp nhang và bái lạy di ảnh của nhà văn Doãn Quốc Sỹ.
Nhà văn Doãn Quốc Sỹ sinh ngày 17-2-1923 tại tỉnh Hà Đông miền Bắc Việt Nam. Ông di cư vào miền Nam năm 1954. Ông là nhà giáo từng dạy học tại nhiều trường trung học của Miền Nam, dạy các trường đại học sư phạm Sài Gòn, đại học Vạn Hạnh, tu nghiệp về giáo dục tại Hoa Kỳ.
Nhà văn Doãn Quốc Sỹ viết khoảng 25 tác phẩm, trong đó có bộ truyện dài Khu Rừng Lau gồm Ba Sinh Hương Lửa, Người Đàn Bà Bên Kia Vĩ Tuyến, Tình Yêu Thánh Hóa, Những Ngã Sông ( từ năm 1962 đến năm 1966 ). Đây là tác phẩm lớn được ví như cuốn Chiến Tranh và Hòa Bình của văn học Nga. Những cuốn khác có tên như Sợ Lửa,Dòng Sôn Định Mệnh, Gìn Vàng Giữ Ngọc, Vào Thiền, Người Việt Cao Quí, Sầu Mây, Mình Lại Soi Mình…
Ông cùng một số văn thi sĩ như Mai Thảo, Thanh Tâm Tuyền, Tô Thùy Yên… lập ra nhóm Sáng Tạo có ảnh hưởng lớn trên văn đàn Miền Nam Việt Nam.
Sau khi Miền Nam Tự Do thất thủ tháng 4 năm 1975, nhà văn Doãn Quốc Sỹ bị coi là nhà văn phản động và bị cầm tù 14 năm. Năm 1995 ông ra tù và được đi định cư tại Hoa Kỳ do con trai bảo lãnh.
Nhà giáo nhà văn Doãn Quốc Sỹ được mọi người quí mến vì ông là nhà giáo tận tâm, ngoài việc dạy học trò kiến thức văn chương ông còn dạy họ nhân cách làm người. Những tác phẩm văn chương của ông có giá trị đóng góp vào dòng văn học Miền Nam Việt Nam.
Đặc biệt là nhân cách cao quí của Doãn Quốc Sỹ, theo lời của tiến sĩ giáo dục Phạm Thị Huê thì ông biểu hiện được ba nét chính của Tam Giáo Đồng Nguyên là Nho Giáo, Phật Giáo, Lão Giáo. Về Nho Giáo ông là người thầy đáng kính, về Phật Giáo thì ông hành xử như một người ngộ được Thiền, về Lão Giáo thì ông với tâm hồn an nhiên tự tại trước những biến cố thăng trầm của cuộc đời.
Giáo hội Việt Nam Thống Nhất tại Hoa Kỳ đã có văn thư ca ngợi Phật tử Doãn Quốc Sỹ, rất nhiều nhà giáo, văn thi sĩ từng là học trò của ông khắp hải ngoại bày tỏ lòng kính mến.
Ông hiện diện trên đời 103 năm, sự trường thọ hiếm thấy ở một nhà văn. Có lẽ tâm hồn an bình cho nên ông ra đi rất bình an vì tuổi già ngọn đèn đã cạn dầu chứ không bệnh tật gì.
Tang lễ nhà văn nhà giáo Doãn Quốc Sỹ không có sự buồn bã tang tóc, đó là sự hoàn tất của một sứ mạng của một con người đáng kính và cũng là buổi tôn vinh sự nghiệp giáo dục và văn chương của ông.
